Kaktüsün faydaları nelerdir?

Dikenlerinin arkasında birçok yenebilen kaktüs türü vardır. Yenilebilen kaktüs türlerinin bazıları Hint inciri, armut kaktüsü, dikenli armut ya da nohpalli ve nopal olarak bilinmektedir. Özellikle nopal olarak bilinen kaktüsün yetişen 100’ün üstünde türü vardır. Meksika’nın çöl bölgelerinde vahşi olarak yetişen bu yenilebilen kaktüs türü mutfaklarda ve ilaçların yapımında kullanılmaktadır.

Nopal kaktüsün yaprakları soyulup iğnelerinden arındırıldığı zaman yenebilmektedir. Çoğu zaman yeşil renkte bulunan bu kaktüsün bazen mor gibi renkleri de piyasaya sürülmektedir. Meksika ve güneybatı Amerika Birleşik Devletleri genelinde üretilen ve kendine ait bir pazarı bulunan nopal kaktüsü mağazalarda rahatlıkla bulunmaktadır. Konserve olarak taze halde yenebilmektedir. (1)

Kaktüsün sağlığa faydaları

Kaktüsün sağlığa olan faydaları
Sindirim sistemine yardımcı olur: Kaktüslerin lifi oranı yüksektir, bu nedenle sindirim sisteminin düzgün çalışması için düz kasların harekete geçmesini sağlamaktadır. Aynı zamanda, peristaltik hareketini uyarmakta, böylece hem ishalin hem de kabızlığın belirtilerini azaltmaktadır. Lif diğer yandan vücuttaki kolesterol seviyelerini azaltmakta ve kalp sağlığını korumaktadır.

Kilo vermeye yardımcı olur: Kaktüs sahip olduğu bileşenler nedeniyle kilo vermeye yardımcı olmaktadır. Lif, açlık hormonu olan ghrelin salınımını durdurabilmektedir. Bu nedenle, aşırı yemekten uzak tutabilmektedir. Diğer yandan, kaktüs bitkisi doymuş yağ ve kolesterol açısından son derece düşüktür. Buna rağmen besin değerleri ise oldukça yüksektir. B6 vitaminleri ve riboflavin metabolik fonksiyonların iyi çalışmasına destek olurken, kaktüs hem yağ yakarak hem de enerji takviyesi yaparak kilo vermeye destek olmaktadır. (2)



Kolesterolü düşürür: Yapılan araştırmalara göre, kaktüs yaprakları vücuttaki yüksek kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilmektedir. Özellikle kadınlar üzerine yapılan klinik çalışmalarda, kaktüsün vücutta kolesterol ve trigliserid seviyelerini azalttığı görülmüştür. Oldukça fonksiyonel olan bu gıda, böylece kalp ile ilgili problemlerin riskini de ortadan kaldırmaya destek olabilmektedir.

Diyabete iyi gelir: Vücutta kan şekeri seviyesinin yükselmesi diyabet, inme ve kalp hastalığı da dâhil olmak üzere pek çok hastalığa yol açmaktadır. Kaktüs yaprağı tüketmek ise obezite ve diyabeti olan hastalarda kan şekeri düzeyini azaltmak için yardımcı olmaktadır. Özellikle, obez olmayan diyabet hastaları üzerine yapılan bir çalışmada kaktüs tüketiminin kan şekeri düzeylerinde yüzde 11 bir azalmaya neden olduğu gösterilmiştir. (3)

Beyin hücrelerini korur: Kaktüs, anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Bu nedenle, beyin hücrelerinde serbest radikallerin oluşturabileceği hasarı azaltmaya yardımcı olabilmektedir. Araştırmalara göre kuercetin, dihirokuersetin ve kuercetin 3-metil eter antioksidan özellikler sunarak beyin hücrelerini koruyabilmektedir. Kaktüs beyin hücrelerindeki serbest radikallerin oluşumunu engellemekte, yani anti-oksidatif flavonoid aktivitesi ile beyin koruyucu bir etki göstermektedir.

Kanserden korur: Kaktüs serbest radikallerin hasarından sağlıklı hücreleri korumaya yardımcı olabilecek birkaç antioksidan içermektedir. 2009 yılında yapılan bir çalışmaya göre, kaktüs meme, prostat, kolon ve karaciğer kanserlerine neden olan hücreler üzerinde etkili olabilmektedir. Kaktüs yaprakları fitokimyasal maddeler içermektedir. Bu da sağlıklı hücreler hasar görmeden kanser hücrelerinin büyümesini engellemektedir. (4)



Enfeksiyonlarla mücadele eder: Kaktüs kaslar, damarlar, gastrointestinal sistem ve kardiyovasküler sistemde oluşan iltihapla mücadele edebilme yeteneğine sahiptir. Ayrıca idrar, mesane enfeksiyonları ve safra taşı oluşumundaki ağrıları hafifletebilmektedir. Serbest radikaller zarar vermeden onları etkisiz hale getirebilecek maddeler içermektedir. Analjezik ve anti-inflamatuar özellikleri olan kaktüs, aynı zamanda ülser ve ödemle de mücadele edebilmektedir. (5)

Karaciğer sağlığını destekler: Kaktüs yaprakları antioksidan ve flavonoidler açısından son derece yüksektir. Kaktüs bu içeriğiyle karaciğere girmeden önce serbest radikallerin etkisini nötralize edebilmektedir. Antioksidanlar toksinleri emer ve vücuttan temizleyerek atar. Böylece karaciğerin düzgün bir şekilde çalışmasına destek olur.

Kalbi korur: Aterosklerozu önlemek, kolesterolü düşürmek ve kardiyovasküler fonksiyonu korumaya devam etmek gibi yetenekleri sayesinde, kaktüs yaprakları kalp hastalığı riskini azaltabilmektedir. Kaktüs yapraklarında bulunan minerallerin bazıları kalp atışı ve kalp ritmini normal seviyede tutmaya yardımcı olabilmektedir.

Akşamdan kalmaya iyi gelir: Yapılan çeşitli araştırmalar, kaktüsün insanlarda yaşanan akşamdan kalma gibi semptomların tedavisinde etkili olabileceğini söylemektedir. Hem anti-inflamatuar hem de antioksidan olan kaktüs alkol sonrası yaşanan durumları hafifletmeye yardımcı olabilmektedir.



Yaraları tedavi eder: Kaktüs yaprakları kesikler,  yanıklar, yaralar ve kırıkların tedavisinde tıbbi açıdan dünya çapında bir ün kazanmıştır. Kaktüsün yaprakları ağrıyı ortadan kaldırmak ve iyileşmesini sağlamak için çalışmaktadır. Günümüzde bir anti-inflamatuar olarak bilinen kaktüs, yaraların tedavisine faydalı olabilmektedir. (6)

Kemikleri güçlendirir: Kalsiyum yaygın olarak süt, yoğurt, peynir ve koyu yeşil sebzelerde bulunan önemli bir besin mineraldir. Kalsiyum kemik ve dişlerin en önemli bileşenlerinden biridir. Kaktüste bulunan kalsiyum ise kanamayı durdurmak, kan pıhtılaşması ve sinirler, kaslar ve kalp normal işleyişi için gereklidir. (7)

Tiroid sağlığını destekler: Kaktüs şaşırtıcı bir şekilde doğal vitamin ve mineraller açısından zengindir. Aynı zamanda, manganez içeren kaktüs tiroid sağlığı için oldukça faydalıdır. Kaktüs günlük olarak tavsiye edilen manganez ihtiyacından çok daha fazla manganez içermektedir. Bu nedenle, tüketirken miktarında dikkat olmakta fayda vardır. Böylece, sağlıklı tiroid metabolizması için destek olmaktadır. (8)

Kaktüs meyvesinin sağlığa faydaları
İnsanlar genelde kaktüsün dikenli yüzeyi nedeniyle tehlikeli olduğunu düşünür. Ancak birçok kaktüs türü yenebilmektedir. Örneğin dikenli armut, dikenli incir ya da Hint inciri olarak bilinen kaktüs türünün oldukça faydalı olduğu söylenmektedir. En fazla üç yıl süreyle meyve veren kaktüs oldukça önemli kapasitelere sahiptir. Dikenli armut, dikenli incir ya da Hint inciri olarak bilinen kaktüs türü meyvesinin faydaları ise şöyle sıralanmıştır. (9)



Kaktüs meyvesi günlük C vitamini ihtiyacının 1/3’ünü içermektedir. Askorbik asit olarak bilinen C vitamini beyaz kan hücrelerinin üretimini uyararak ve vücutta bir antioksidan olarak işlev görerek bağışıklık sistemini güçlendirmektedir.
Vücudun beslenme sisteminin ayrılmaz bir parçası olan kalsiyum kaktüs meyvesinde bol miktarda bulunmaktadır. Kalsiyum vücutta kemik dokusunun yaratılması için çok önemlidir. Eğer sistemde yeterli kalsiyum varsa, çeşitli diş sorunlarının yanı sıra osteoporoz gibi yaşa bağlı oluşan kemik bozuklukları da önleyebilmektedir.
Kaktüs meyveleri lif açısından zengindir. Bu yüzden sindirim sisteminin düzgün çalışmasına yardımcı olmaktadır. Kabızlık, şişkinlik ve kolon kanseri ya da mide ülseri gibi daha ciddi gastrointestinal sorunları ortadan kaldırarak sindirim sistemine destek olmaktadır.
Her şeyden önce kaktüs meyvesi lif ve potasyum desteği ile kan damarlarını rahatlamaktadır. Böylece stresi azalmakta, kan basıncını düşürmekte ve kötü kolesterolü önlemektedir. Tüm bunlar kalp sağlığını korumakta ve hastalıkların riskini azaltmaktadır.
Kaktüs meyvesi antioksidan bileşikler içermesi nedeniyle sağlıklı hücrelerin kanserli hücrelere dönmesini engellemektedir. Ayrıca flavonoidler, polifenoller ve betalainler içeren kaktüs meyvesi kanseri önlemede oldukça etkilidir.
Antioksidanlar kanseri önlemenin yanında, makula dejenerasyonu önlemek, görüşü geliştirmek, erken yaşlanma riskini azaltmak, cilt sağlını korumaktadır. Bunlarla beraber beynin gücünü ve işlevselliğini artırmaktadır. Böylece demans ve Alzheimer hastalığına yol açan durumları ortadan kaldırmaktadır.
Yüksek lif oranı ve besin doygunluğu kaktüs meyvesini oldukça sağlıklı ve kilo vermeye yardımcı bir gıda haline getirmektedir.
Geleneksel tıpta, kaktüs meyvesi vücuttaki iltihaplı bölgeye topikal olarak uygulanmaktadır. Bu nedenle, artrit, gut, ya da kas zorlanma gibi koşullarda iltihabın giderilmesine yardımcı olabilmektedir. (10)
Kaktüsün zararları
Gıda olarak yendiğinde dikenli armut kaktüsü güvenli olarak kabul edilmektedir. Kısa bir süre için uygun miktarlarda ilaç olarak ağız yoluyla yaprakları, sapları, çiçeği ve meyvesi tüketilen dikenli armut kaktüsü muhtemelen güvenlidir. Dikenli armut kaktüs hafif ishal, mide bulantısı, dışkı artması, şişkinlik, baş ağrısı ve sıklığı gibi bazı yan etkilere neden olabilmektedir.

Hamilelik ve emzirme: Eğer hamileyseniz veya bebek emziriyorsanız dikenli armut kaktüsü tüketiminin güvenliği konusunda yeterli güvenilir bilgi yoktur. Güvenli tarafta kalmak için kullanımından kaçınmakta fayda vardır.

Diyabet: Dikenli armut kaktüsü şeker hastalığı olan kişilerde kan şekeri düzeylerini düşürebilmektedir. Düşük kan şekeri (hipoglisemi) ya da diyabet hastasıysanız dikenli armut kaktüsü kullanırken kan şekeri düzeyleri takip edilmelidir.

Cerrahi:  Dikenli armut kaktüsü kan şekeri seviyelerini etkileyebilir. Bu nedenle, cerrahi sırasında ve sonrasında kan şekeri kontrolü yapmalıdır. Belirlenen ameliyat tarihinden en az 2 hafta önce tüketiminin durdurulması gerekir. (11)



Tavsiyeler

Tahmin edeceğiniz gibi, yapmanız gereken ilk şey dikenler kurtulmaktır. Yerel marketlerden ya da internetten kaktüs yaprağı satın almak mümkündür. Kaktüs yapraklarını dilimleyip salataya ekleyebilirsiniz. (12)

Diyabet için: Günlük olarak, 100-500 gram ızgara dikenli armut kaktüsü önerilmektedir. Dozlar genellikle üç eşit parçaya bölünerek ve gün boyunca verilmiştir.

Akşamdan kalma için: Alkol almadan 5 saat önce dikenli armut kaktüsü özü alabilirsiniz.