Haşhaşın faydaları nelerdir?

Ceviz gibi lezzetli bir tada sahip olan haşhaş tohumları, içerdiği faydalı yağlar nedeniyle yemeklerde çeşni olarak kullanılmaktadır. Kurutulmuş meyveler olan bu tohumları afyon bitkisinden gelmesine rağmen, istenmeyen yan etkilere sahip değildir. Haşhaş bitkisi, Doğu Akdeniz ve Küçük Asya kökenli, papaveraceae familyasına ait iki yıllık bir bitkidir. Latince ismi ise papaver somniferum olarak bilinmektedir. (1)

Haşhaş mineraller, yağlı asitler ve enzimler ile doludur.  Ayrıca, tiamin, riboflavin, lesitin, amorf bir alkaloid, oksalik asit ve pentozanlar açısından da zengindir. Diğer yandan, protein ve lif açısından oldukça iyi bir kaynaktır. Haşhaş tohumları genellikle, haşhaş tohumu tozu, haşhaş tohumu özü ve haşhaş tohumu hamuru şeklinde piyasada bulunmaktadır. (2)

 Haşhaşın sağlığa faydaları
Haşhaşın sağlığa faydaları
Kan akışını hızlandırır: Haşhaşta bulunan önemli minerallerden biri demirdir. Bu mineral ise kırmızı kan hücrelerinin üretiminin bir parçasıdır. Yeterli demir miktarı alımında vücudunuzun hayati parçaları oksijenasyonu artırarak, kan akışını artırabilmektedir. Bu durumda, anemi semptomlarını azaltmak, enerji düzeylerini artırmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak gibi durumlarda etkili olabilmektedir.

Sindirim sistemine iyi gelir: Kabızlık veya ishalden muzdarip iseniz, lif desteğine ihtiyaç duyuyorsunuz demektir. Haşhaş tohumları bağırsak hareketlerini düzenlemeye destek olan peristaltik hareketini teşvik eden lifler açısından iyi bir kaynaktır. Haşhaş tohumlarını doğrudan almak bağırsak işleyişine yardımcı olduğu gibi iltihaplanma ve ağrı ile bağlantılı durumları da rahatlatabilmektedir.

Diyabete iyi gelir: Daha çok önleyici bir tedbir olmasına rağmen bakır ve çinko düzeylerine etki ederek tip 2 diyabet için haşhaş faydalı olabilmektedir. Hem hızlı hem de lezzetli bir çözüm olan haşhaş tohumunu tüketerek neredeyse küresel bir salgın haline gelmiş olan diyabet hastalığından korunmak mümkün olabilmektedir. (3)

Uykusuzluğa yardımcı olur: Uykusuz geçen gecelerin arkasından yorgunluk ve stres gelebilmektedir. Haşhaş tohumunu biraz şeker ile karıştırdığınızda uykusuzluk için bir çare haline gelebilmektedir. Bu tohumlar beyindeki nörotransmitterlerin üretimine yardımcı olarak uykuyu artırabilmektedir.



Kalp sağlığını korur: Haşhaş tohumunu basitçe akşam yemeğinin üzerine serpiştirmek kalp sağlığını geliştirmek ve kalp hastalıklarından korunmak için etkili olabilmektedir. Linoleik asit gibi esansiyel yağ asitleri açısından iyi bir kaynak olduğu için vücuttaki kolesterolü düşürebilmekte ve kalp krizi riskini azaltmaktadır.

Kemikleri güçlendirir: Haşhaş tohumları kalsiyum ve fosfor takviyesi yaparak kemik hasarının oluşmasını önemli ölçüde önleyebilmektedir. Bunun yanı sıra, kemik hasarını önleyen bir protein olan kolajen üretimine yardımcı olmaktadır. Haşhaş tohumları işe hazırlanan macunlar hasarlı eklemlere doğrudan da uygulanabilmektedir. Ağrının hafiflemesi ve şişin inmesine etki edebilmektedir. (4)

Kolesterolü düşürür: Haşhaş tohumları yağ asitleri ve esansiyel uçucu yağlar içermektedir. Oleik ve linoleik asitler gibi sağlıklı yağ asitleri açısından özellikle zengindir. Oleik asit liflerle birlikte çalışarak LDL olarak bilinen kötü kolesterolü düşürmekte ve HDL olarak bilinen iyi kolesterolü artırmaktadır. Linoleik asit ise, vücuttaki yaraların hızlı bir şekilde iyileşmesini sağlayan doğal bir yağdır. (5)

Beyin fonksiyonlarını geliştirir: Beyin iyi çalışmak için mineraller ve yağ asitlerine ihtiyaç duymaktadır. Özellikle, çinko beyin için oldukça önemli bir besindir. Çinko yeni hücrelerin üretimine destek olarak beynin daha iyi çalışmasını sağlamaktadır. Haşhaş tohumu tüketimi ise çinko desteği vererek beynin çok daha iyi çalışmasına yardımcı olmaktadır.

Bağışıklık sistemini güçlendirir: Çinko, bağışıklık hücrelerinin üretiminde önemli bir rol oynamaktadır. Bu besin olmadan bağışıklık sistemini düzgün çalışmamakta dolasıyla bakterilerin, virüslerin ve diğer patojenlerin saldırısına uğrayabilmektedir. Bu durumda, haşhaş tohumu tüketildiğinde, vücudun düzgün çalışması ve hastalıklardan korunması için vücuda yardımcı olunmaktadır. (6)



Ağız ülserine iyi gelir: Ağız ülserlerinin vücuttaki fazla ısı nedeniyle oluştuğuna inanılmaktadır. Diğer yandan, haşhaş tohumu tüketiminin vücut üzerinde bir soğutma etkisi olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, doğal olarak ağız ülserinin giderilmesine yardımcı olabilmektedir. Ezilmiş haşhaş tohumlarına biraz şekerle karıştırıp tüketmek, ülser için faydalı olabilmektedir.

Cilt problemlerine iyi gelir: Haşhaş tohumlarının kuru kaşıntı ve deri döküntüleri gibi cilt enfeksiyonları için etkili doğal bir ilaç olduğu bilinmektedir. Haşhaş tohumlar anti enflamatuar bileşenler içerdiği için cilt enfeksiyonlarıyla mücadele edebilmektedir. Haşhaş tohumlarına birkaç damla taze limon suyu sıkıp hamur haline getirdiğinizde, etkilenen bölgenin üzerine uygulayıp kaşıntı ve yanma gibi cilt enfeksiyonlarını hafifletmek mümkün olmaktadır. (7)

Bilişsel hastalıklardan korur: Haşhaş tohumları iyi miktarda demir içermektedir. Bu durumda, hemoglobin üretimini artışına yardımcı olarak kan akışını artırmaktadır. Böylece bilişsel performansı geliştirerek Alzheimer hastalığı ve demans gibi idrak bozukluklarının oluşma riskini azaltmaktadır. (8)

Kanserden korur: Oleik asit içermesi nedeniyle haşhaş tohumu sağlık için iyi bir seçimdir. Bu asidini tüketen insanlarda kanser riskinin daha az olduğu söylenmektedir. Yapılan klinik çalışmalarda, oleik asidin özellikle göğüs kanserine neden olan hücreleri öldürebildiği görülmüştür.

Sinirleri yatıştırır: Haşhaş tohumları sinir sistemini yatıştırabilecek besin kombinasyonlarıyla doludur.  Potasyum içeriği hidrasyon, kas ve sinir sistemini dinlendirmek için önemlidir. Aynı zamanda afyona göre çok daha düşük oranda papaverin morfin, tebain, akrilik asit ve poli gibi küçük alkaloidler içermektedir. Ancak bu bileşenlerin sinir sistemi üzerindeki etkisi oldukça azdır. Bu nedenle, sinir sistemini rahatlatmakta ve ağrı kesici gibi davranmaktadır.



Böbrek taşını önler: Kalsiyum uygun kemik gelişimi için gereklidir. Düşük kalsiyum, sağlıksız kemikler anlamına gelmektedir. Yüksek kalsiyum ise, böbrek taşlarının oluşmasına neden olabilmektedir. Haşhaş tohumları fazla kalsiyum emilimini önlemekte ve böbrek taşı oluşumuna engel olmaktadır. (9)

Mavi haşhaş tohumunun faydaları
Mavi haşhaş olarak bilinen mavi gelincikler (meconopsis betonicifolia), gölgeli alanlarda iyi büyümekte ve geç ilkbahar veya yaz başlarında büyük, mavi çiçekler açmaktadır. Bu mavi çiçekleri büyütmek zor olabilmektedir, ancak doğru koşullarda rahatlıkla yetişmektedir. (10)

Mavi haşhaş tohumları ezilip hamur haline getirildiğinde cilt problemleri için kullanılabilmektedir. Cilt lekelerinin giderilmesi, hücrelerin yenilenmesi ve yaşlanma belirtilerinin geciktirilmesi için faydalıdır.
Yatıştırıcı özelliğe sahiptir. Bu nedenle, mavi haşhaş tohumları uykusuzlukla mücadele etmek için faydalıdır.
Oleik asit içeren bu tohumlar özellikle göğüs kanseriyle mücadele etmek için etkili olarak kabul edilmektedir.
Mavi haşhaş tohumları ağrıları hafifletebilmektedir. Bu nedenle, kas ağrıları için oldukça faydalıdır.
Bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olmaktadır. Öksürük, soğuk algınlığı ve ateş gibi semptomları hafifletebilmektedir.
İçerdiği yağlar nedeniyle kan akışını teşvik etmekte ve kalp sağlığını korumaktadır.
Yüksek kan basıncı için faydalı olabilmektedir.
Sindirim sistemine destek olarak, kabızlık problemiyle mücadele etmeye yardımcı olmaktadır.
İshal ve mide krampları gibi durumları rahatlatmak için yardımcı olabilmektedir. (11)
Haşhaş tohumu yağının faydaları
Haşhaş çiçeğinin küçük, koyu renkteki tohumlarından elde edilen haşhaş yağı salata sosları için mükemmel bir seçimdir. Aynı zamanda, çeşni olarak kullanıldığında pürüzsüz, ince bir lezzet vermektedir. (12)

Haşhaş tohumları yağı serbest radikallerin tetiklediği bedensel ve zihinsel hastalıkların oluşmasını engelleyen güçlü antioksidanlar ile yüklüdür.
Haşhaş tohumlarının yağı linoleik ve oleik yağ asitleri içermektedir. Bu yağ asitleri, kötü kolesterolü düşürmekte ve iyi kolesterolü artırmaktadır.
Yapılan çalışmalarda, haşhaş tohumu yağının felç ve kansere yakalanma riskini azalttığı görülmektedir.
İçerdiği lif kaynağı ile kolesterol, safra tuzları ve sindirim problemleri kontrolüne yardımcı olabilmektedir.
Haşhaş tohumu yağı tiamin, pantotenik asit, piridoksin, riboflavin, niasin ve folik asit açısından zengin olduğu için metabolizmaya destek olmaktadır.
Ayrıca potasyum, bakır, kalsiyum, demir, çinko, magnezyum ve manganez içeren mineraller açısından iyi bir kaynak olduğu için hücrelerin büyümesine yardımcı olmaktadır.
İçerdiği potasyum kan basıncının ve kalp hızının düzenlenmesine destek olmaktadır. Manganez ise uygun antioksidan fonksiyonu için gereklidir. (13)
Haşhaş tohumunun zararları
Gıdalarla beraber uygun miktarlarda ağız yoluyla tüketildiğinde haşhaş tohumu pek çok yetişkin için güvenli olarak kabul edilmektedir. Tıbbi amaçlarla ağız yoluyla tüketilen haşhaş tohumu da muhtemelen güvenli olarak kabul edilmektedir. 35-250 gram haşhaş tohumunu içeren içecekler ya da yoğurtla beraber güvenle kullanabilirsiniz.

Nadir olmakla birlikte haşhaş tüketimi bazı insanlarda alerjilere neden olabilmektedir. Bu alerjik belirtiler ağzın şişmesi, gözün şişmesi, solunum güçlüğü ve kusma şeklinde gözlemlenebilmektedir. Aynı zamanda ciltte kızarıklık ve deri altında şişme gibi durumlara da neden olabilmektedir.



Hamilelik ve emzirme: Haşhaş tohumu gıdalarla beraber az miktarda ağız yoluyla tüketildiğinde hamile ve emziren kadınlar için güvenli olarak kabul edilmektedir. Tıbbi miktarlarda tedavi amaçlı tüketiminden kaçınmakta fayda vardır.



Alerjik reaksiyonlar: Fındık, çavdar tahıl, kivi, susam veya buğday alerjisi olan kişilerde haşhaş tohumuna alerji eğilimi olabilmektedir.  Eğer haşhaş tohumu alerjiniz varsa, bu gıdaları veya takviyesini almadan önce sağlık kuruluşunda kontrol ediniz. (14)

Tavsiyeler

Haşhaş tohumunu tıpkı susam gibi ekmek, tost ve deniz ürünlerinin üstüne serpebilirsiniz.

Haşhaş tohumları birçok kültürde ezmesi yapılarak kullanılmaktadır.



Bazı kültürlerde ise haşhaş tohumlarıyla tatlı çörekler ve kekler yapılmaktadır.

Haşhaş tohumları yaygın olarak doldurma, rulo, simit, tatlı ekmek, bisküvi ve kek gibi şekerlemelerde kullanılmaktadır.