Ürtiker (Kurdeşen) Nedenleri

Ürtiker neden olur? Ürtikerin birçok farklı nedeni bulunabilmektedir, ancak, çoğunlukla, bağışıklık sistemindeki iltihaplı kimyasal olan histamin salınımı ile ilgilidir. Bu durum, alerjiler, zayıflamış bir bağışıklık sistemi veya belirli ilaç türleri gibi çeşitli nedensel faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.

Gelecekte oluşabilecek rahatsız edici ürtiker patlamalarına karşı önleyici tedbirler almanıza yardımcı olabileceğinden, bu sıkıntıyı tetikleyen şeyin ne olduğu hakkında fikir sahibi olmanız önemli olabilmektedir.

Ürtiker nedenleri şöyle açıklanabilmektedir: (1)

Alerjiler

Ürtiker genellikle, cildiniz polen, ısırgan otu veya bazı yiyecek çeşitleri gibi alerjik bir madde ile temasa girdikten sonra ortaya çıkmaktadır. Bağışıklık sistemi bunları potansiyel olarak zararlı olarak tanıdığında, potansiyel tahriş edici maddeye saldırmak ve etkilenen bölgeyi iyileştirmek için bir inflamatuar kimyasal maddeleri salacaktır.

Histamin, etkilenen bölgeye daha fazla besin akışı sağlamak için kan damarlarını genişlettiğinden, bu kimyasal reaksiyonun bir sonucu olarak sık sık ortaya çıkmaktadır. Bazen de sonuç olarak, kanların damarlardan sızarak çevresindeki cilt dokusuna bulaşmasına ve böylelikle ürtikerin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. (2)

Genetik Faktörler

Ürtiker döküntülerine yatkın olmanıza neden olan bazı genetik faktörler bulunmaktadır.

PLCG2 geninin, kişiyi ürtiker döküntülerine daha duyarlı bir hale getiren önemli bir enzim olan PLC-gama-2’nin işleviyle ilişkili olabileceğini gösteren çalışmalar bulunmaktadır.



Zayıf Bir Bağışıklık Sistemi

Kronik ürtiker, sıklıkla tiroid sorunları gibi temel sağlık koşullarının bir sonucu olarak veya bağışıklık sisteminin daha savunmasız olduğu zaman ortaya çıkmaktadır. Örneğin, kan nakli ya da soğuk algınlığı gibi viral bir enfeksiyon durumunda, bağışıklık sistemi zayıflar ve vücudu ürtiker için elverişli bir hale getirir. Bağışıklık sistemi zayıf olduğunda, tahriş edicilere karşı daha duyarlı bir hale gelir ve zararsız hücreleri patojen olarak tanımaya daha yatkın olur.

Vücuttaki bu stres hali, iltihaplayıcı kimyasal dalgaların salınmasını, kan damarlarının rahatlatılmasını ve kan plazmasının çevresindeki dokulara girmesini kolaylaştırarak ürtikerin alevlenmesini tetikleyebilmektedir. (3)

Zayıf Beslenme Alışkanlıkları

Bağışıklık sistemi söz konusu olduğunda, vücuda alınan besin değerleri oldukça kritiktir, bu nedenle zayıf bir beslenme, bağışıklık sisteminiz üzerinde zayıflatıcı bir etki yaratmaktadır.

Asitli gıdalar, rafine şekerler ve kafein açısından yüksek bir beslenme şekliniz varsa, bu durum, adrenalin veya histamin gibi iltihaplı kimyasalların salınımını tetikleyebilmektedir. Bu kimyasallar serbest bırakıldıklarında, ürtiker döküntüleri ortaya çıkabilmektedir.

Alkol de ürtiker patlamalarıyla bağlantılı olabilmektedir, çünkü vücut sıcaklığını artırmakta ve kişiyi daha fazla terletmekte, böylece de kolinerjik ürtikerin tetiklenmesine neden olmaktadır.



Ayrıca, herhangi bir gıda ürününe karşı alerjiniz varsa ve bu gıda ürününü tükettiyseniz, ürtiker dökebilirsiniz. (4)

Stres

Stres ile ürtiker arasında bir bağlantı olduğu düşünülmektedir. Bunun nedeni, bağışıklık sisteminin duygusal sıkıntıya tepki göstermesidir. Bağışıklık sistemi vücudun kuvvetli fiziksel aktiviteye gireceğini öngördüğünden, kan damarlarını genişletir ve kalp atış hızını arttırır. Sonuç olarak da, inflamatuar kimyasal salınımı gerçekleşir.

Vücut stres altında olduğunu düşündüğünde, vücut sıcaklığı yükselmektedir ve kişi daha fazla terlemektedir. Dolayısıyla da, vücut ürtikere karşı daha savunmasız bir hale gelmektedir. (5)

Pylori Bakterileri
Pylori bakterileri veya Helicobacter pylori, dünyadaki bakteri enfeksiyonlarının en yaygın nedenidir ve kronik ürtiker salgınlarıyla bağlantılıdır.
Pylori, mide astarını zayıflatır, besin sindirimini etkiler ve sindirim sisteminde görülebilecek herhangi bir alerjene karşı duyarlılığı artırır.
Bakteriler, inflamatuar kimyasalların salınmasını tetikleyebilmekte ya da mevcut belirtilerin kötüleşmesine neden olabilmektedir. (6)

Çevresel Faktörler

Yaşanılan çevre, kişiyi ürtiker döküntülerine karşı daha duyarlı bir hale getirebilir. Aşırı sıcaklık, düşük nem, aşırı soğuk veya UV radyasyona maruz kalma gibi durumlar, cildi etkileyebilmektedir. Sonuç olarak da, iltihaplı kimyasalların salınmasını uyarılmaktadır.

Kolinerjik ürtikerin uzun süre süre devam etmesinin nedeni aşırı ısı ve terleme olabilir. Bu gibi durumlarda, cilt ve vücut genellikle kurur, kan dolaşımı ve sindirim sistemi etkilenir, toksinlerin vücuttan atılması engellenir.



Soğuk ürtiker, daha az yaygın bir türdür, ancak buz gibi suda yüzmek veya buz gibi kış rüzgârlarına maruz kalmak gibi aşırı soğuk algınlığına maruz kalmanın bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. Bağışıklık sistemi, bu duruma tepki vererek, hayatta kalma şansını artırmak için iltihap kimyasallarını serbest bırakmaktadır. (7)

Böcek Isırıkları

Sivrisinek ve benzeri böcekler tarafından ısırıldığınızda, cildiniz bu tarz böcek ısırıklarına tepki vermektedir. Bazı durumlarda, özellikle sivrisinek sokması durumunda, bağışıklık sistemi böcek tükürüğündeki proteinleri vücut için zararlı olarak tanımlamaktadır ve zararlı patojenleri öldürmek için bağışıklık tepkisini tetiklemektedir. Bu durum pek çok cilt problemiyle birlikte ürtikere de neden olmaktadır.

İlaçlar

Nadir bir durum da olsa, belirli ilaç türleri kişiyi ürtiker döküntülerine daha duyarlı bir hale getirebilmektedir.

Aspirin, antibiyotikler gibi sıradan ağrı kesiciler ve belirli kan basıncı ilaçları, bağışıklık sisteminde olumsuz reaksiyon gösterebilir ve ürtikerin ortaya çıkmasını tetikleyebilmektedir.

Bunun nedeni, bazı ilaçların bağışıklık sistemindeki inflamatuar tepkiye müdehale etmesidir. Sonuç olarak da, kimyasal salınımı gerçekleşmekte ve ürtiker döküntüleri ortaya çıkmaktadır. (8)



Ürtiker (Kurdeşen) Nedir?
Halk arasında kurdeşen olarak da bilinen ürtiker, alerjik reaksiyonlar, ilaçlar ve ısı gibi çeşitli nedenler tarafından tetiklenebilen bir cilt döküntüsüdür. Genelde ürtikeri neyin tetiklediğini tahmin etmek mümkün olabilirken, bazı durumlarda tetikleyici tam olarak bilinmemektedir.

Ürtiker döküntüleri, vücut histamin adı verilen ve virüs veya bakteri ile savaşmak için kullanılan bir protein ürettiğinde ortaya çıkmaktadır.

İlk dikkat çeken belirtisi cilt üzerinde görülen kırmızı döküntülerdir. Bazen bunlara, kabarcıklar da eşlik edebilmektedir. Cildin ürtiker döken alanları genellikle birkaç saat sonra normale dönmeye başlamaktadır, ancak bazen vücudun başka yerlerinde da tekrar ortaya çıkabilmektedir. (9)

Ürtiker (Kurdeşen) Nedir? fazlası için tıklayınız

Ürtiker (Kurdeşen) Belirtileri
Ürtiker nasıl anlaşılır? Ürtiker belirtileri birkaç dakika, birkaç ay hatta yıllarca sürebilmektedir. Ürtiker başlangıcı belirtileri genellikle, böcek ısırıklarına benzeyen döküntülerle göze çarpmaktadır. Bu döküntüler çeşitli şekillerde olabilmekte ve farklılıklar gösterebilmektedir: (10)

Kaşıntı
Cilt yüzeyinde kenarları kırmızı renk olan kabarcıklar
Yuvarlak bir şekli olan ve bir bölgede toplanan döküntüler
Yuvarlar olabilen bu döküntülerin aynı zamanda biçimi değiştirebilir, kaybolabilir ve birkaç saat içinde tekrar ortaya çıkabilir
Kabarıkların ortasına parmağınızla bastığınızda, rengi beyaza döner (11)
Detaylı bilgi almak için bakınız: Ürtiker (Kurdeşen) Belirtileri 

Ürtiker (Kurdeşen) Tedavisi
Ürtiker nasıl geçer? Ürtiker döküntülerinin hafif olması durumunda tedavi gerekli olmayabilir. Zamanla, cilt kendi kendine iyileşecektir. Kaşıntı ve şişmeyi azaltmaya yardımcı olması için:



Sıcak banyo veya duş almayın.
Alanı tahriş edebilecek, sıkı oturan giysiler giymeyin.
Sağlık uzmanınız, bir antihistaminik önerebilir. İlacı nasıl alınacağınızla ilgili talimatları dikkatlice takip edin.
Eğer reaksiyonunuz şiddetli ise, özellikle de şişlikler boğazınıza kadar geldiyse, acil olarak epinefrin veya steroid almanız gerekebilir. Boğazda bulunan ürtiker döküntüleri hava yolunu tıkayarak nefes almayı zorlaştırabilmektedir. (12)

Ürtiker İçin Hangi Doktora Gidilir?

Ürtiker teşhisi ve tedavisi için bir cilt hastalıkları uzmanına (dermatolog) başvurabilirsiniz.