Uyku Apnesi Nedenleri

Uyku apnesi neden olur? Uyku apnesi nedenlerine bağlı olarak üç grupta incelenebilmektedir:

Obstrüktif uyku apnesi, uyku apnesinin en yaygın türüdür. Boğazın arkasındaki yumuşak doku, uyku sırasında rahatlamakta ve hava yolunu tıkamaktadır, sıklıkla da yüksek sesle horlamaya neden olmaktadır.

Merkezi uyku apnesi, merkezi sinir sistemini içeren, uyku apnesinin çok daha seyrek bir türüdür ve beyin nefes kontrol kaslarını çalıştırmadığında ortaya çıkmaktadır. Bu uyku apnesi durumunda horlama nadir olarak yaşanmaktadır.

Kompleks uyku apnesi ise obstrüktif uyku apnesi ve merkezi uyku apnesinin bir kombinasyonudur. (1)

Obstrüktif Uyku Apnesi Nedenleri

Boğaz bölgesinde bulunan kaslar ve yumuşak dokuların rahatlaması ya da uyurken bir dereceye kadar çökmesi son derece normaldir. Çoğu insan için de bu nefes alma problemlerine neden olmamaktadır.

Ancak, obstrüktif uyku apnesi durumunda havayolu, bir dizi faktörün bir sonucu olarak daralabilmektedir. Obstrüktif uyku apnesi nedenleri şunlardır: (2)

Fazla kilo: Aşırı vücut yağı, boyundaki yumuşak dokunun hacmini arttırmaktadır. Bunun bir sonucu olarak da boğaz kaslarına yük binmektedir. Aşırı mide yağları da obstrüktif uyku apnesini daha da kötüleştirebilen solunum zorluklarına yol açabilmektedir.



Erkek olmak: Obstrüktif uyku apnesi erkeklerde kadınlara orana daha yaygın bir durumdur, ancak bunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Vücut ağırlığının bir etkisi olabileceği düşünülmektedir.

Yaş: Obstrüktif uyku apnesi her yaştan insanı etkileyebilmektedir, ancak sıklıkla 40 ve üstü yaşlarda ortaya çıkmaktadır. (3)

Kalın bir boyun: Boyun çevresi 43 cm’den fazla olan erkeklerde obstrüktif uyku apnesi gelişme riski daha fazladır.

Yatıştırıcı ilaçlar: Uyku hapları ya da bazı sakinleştiriciler obstrüktif uyku apnesine neden olabilmektedir.

Olağan dışı boyun yapısı: Büyük bademcikler, adenoidler, dar bir hava yolu, dil ya da alt çenede fiziksel anormallikler gibi durumlar obstrüktif uyku apnesine neden olabilmektedir.

Alkol: Özellikle uyumadan önce alkol almak, horlamayı ve uyku apnesini daha kötü bir hale getirebilmektedir. (4)

Sigara: Sigara içen bireylerde obstrüktif uyku apnesi geliştirme olasılığı daha yüksektir.



Menopoz: Menopoz dönemindeki hormon değişiklikleri boğaz kaslarının normalden daha fazla rahatlamasına neden olabilmektedir.

Genetik: Kalıtsal olarak obstrüktif uyku apnesine yatkın olmak bu durumu geliştirme riski artırabilmektedir.

Burun tıkanıklığı: Obstrüktif uyku apnesi, iki burun deliğini bölen burun dokusunun bir tarafa büküldüğü veya hava yollarının daralması sonucunda ortaya çıkabilen burun poliplerinin bulunduğu burun tıkanıklığına sahip insanlarda daha sık görülmektedir. (5)

Merkezi Uyku Apnesi Nedenleri

Merkezi uyku apnesi, beyin geçici olarak solunumu kontrol eden kaslara sinyal göndermeyi durdurduğunda ortaya çıkmaktadır. Merkezi uyku apnesi genellikle bazı tıbbi problemleri olan insanlarda görülmektedir. Örnek vermek gerekirse, solunumu kontrol eden beyin sapıyla ilgili bir problemi olan bireylerde merkezi uyku apnesi de gelişebilmektedir. (6)

Merkezi uyku apnesine neden olan veya yol açan durumlar şunlar olabilmektedir.

Beyin enfeksiyonunu, felci veya servikal omurganın (boyun) koşullarını da içeren beyin sapını etkileyen problemler
Şiddetli obezite
Bazı ilaçlar, örneğin narkotik ağrı kesiciler
Uyku apnesi başka bir hastalıkla ilişkili değilse, bu duruma idiyopatik merkezi uyku apnesi de denebilmektedir. (7)



Cheyne-Stokes solunumu adı verilen bir durum, ciddi kalp yetmezliği olan ve merkezi uyku apnesi ile ilişkili olabilen insanları etkileyebilmektedir. Bu solunum şekli, çoğunlukla uyurken sığ ile derin nefes alıp vermeyi ya da nefes almayı değiştiren derin ve ağır solunumu içermektedir.

Merkezi uyku apnesi obstrüktif uyku apnesi ile aynı değildir. Obstrüktif uyku apnesi ile solunum durmakta ve başlamaktadır çünkü hava yolu daralmış veya tıkanmıştır. Ancak, kişi obezite hipoventilasyon sendromu adı verilen tıbbi bir problem gibi her iki koşula da sahip olabilir. (8)

Kompleks Uyku Apnesi Nedenleri

Kompleks uyku apnesinin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Bazı koşullarına bu duruma katkıda bulunduğu düşünülmektedir.

Bazı kişiler solunum kontrolündeki olağan dışılıklar nedeniyle duruma yatkın olabilmektedir.
Uykusuzluk gibi, uykuyu sürdürmekte güçlük çekenler arasında daha sık görülebilmektedir.
Bazı ülkelerde düşük karbon dioksit seviyeleri ile tetiklendiği de görülmektedir.
Erkeklerde kadınlara oranlar daha sık görülmektedir.
Kişinin başlangıçta daha ciddi bir uyku apnesi varsa ya da tedaviden önce merkezi uyku apnesi yaşanmışsa, kompleks uyku apnesi riski artabilmektedir.
Bazı tedavi yöntemleri de kompleks uyku apnesine yol açabilmektedir. Ameliyat ya da oral yolla cerrahi bir prosedürün uygulanması kompleks uyku apnesini tetikleyebilmektedir. (9)

Uyku Apnesi Nedir?
Uyku apnesi, uyurken solunum yolunun tıkanması sonucu yaşadığınız nefes alma problemi ve aniden uyanmanıza neden olan ciddi bir bozukluktur. Ertesi gün gece böyle bir rahatsızlık yaşadığınızı hatırlamayabilirsiniz, ancak gündüzleri baş ağrısı ile uyanmak veya uyuşukluk hissetmek durumunda kalabilirsiniz.

Uyku apnesi durumunda, dil ve diğer yumuşak dokular periyodik olarak düşmekte ve solunum yolunu bazen kısmen de olsa tamamen kapamaktadır. Sonuç olarak da, solunum durmakta veya çok sığ olmaktadır. Aynı zamanda, kandaki oksijen seviyeleri düşmekte ve karbon dioksit seviyeleri yükselmektedir.



Nefes almak için mücadele ederken, gırtlak kasları daralır. Bunun sonucunda da, kişi nefes nefese kalmakta ya da horultu şeklinde solunmaktadır. Bu durum gece yüzlerce kez tekrar edebilir. Yüksek sesle ve kronolojik olarak horlayan insanlar genellikle uyku apnesine sahiptir. (10)

Uyku Apnesi Nedir? fazlası için tıklayınız

Uyku Apnesi Belirtileri
Uyku apnesinin başlangıcının en sık yaşanan belirtisi yüksek sesle horlamadır. Bununla birlikte, uyku apnesine sahip olup horlamayan kişiler de bulunmaktadır. Uyku apnesi durumunda, kişi uyurken nefes nefese kalmakta, boğulmakta ya da derin ve sığ solumaktadır. Bu nedenle de, sıklıkla uykudan aniden uyanılmaktadır. Gündüz uykusu da uyku apnesinin bir başka yaygın belirtisidir.

Uyku apnesi nasıl anlaşılır? Uyku apnesinin diğer belirtileri şunlardır:

Sabahları baş ağrısı
Kuru bir ağız veya boğaz ağrısı ile uyanma
Gün boyunca öğrenme veya konsantrasyon güçlüğü
İdrar yapmak için gece sıkça uyanma
Merkezi uyku apnesi durumunda ani nefes darlığı ile uyanma (11)
Detaylı bilgi almak için bakınız: Uyku Apnesi Belirtileri 

Uyku Apnesi Tedavisi
Uyku apnesi nasıl geçer? Uyku apnesi, tedavi edilmesi gereken ciddi bir uyku bozukluğudur. Alanında deneyimli bir uzman en uygun tedavi planını seçmenize yardımcı olabilir.

Uyku bozukluğu konusunda uzman olan bir doktora başvurmanız durumunda, doktorunuz uyku apnesi için aşağıdaki yöntemleri önerebilir:



Sürekli pozitif hava yolu basıncı
Yaşam tarzı değişiklikleri
Ağıza takılarak kullanılan cihazlar
Pozisyonel terapi
Uyku apnesi ameliyatı
Kilo yönetimi (12)
Uyku Apnesi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Uyku apnesi tanısı ve tedavisi için bir göğüs hastalıkları uzmanına, kulak burun boğaz uzmanına, sinir sistemi hastalıkları uzmanına başvurabilirsiniz. Daha spesifik bir tedavi için uyku bozuklukları uzmanına da başvurabilirsiniz.