Uyuz (Scabies) Nedir?

Uyuz, sarcoptes scabiei isimli mikroskobik insan bir akarının neden olduğu tamamen tedavi edilebilen bir cilt döküntüsüdür. Uyuz, cildin başka bir cilde doğrudan teması ya da uyuz akarlarının istilasına uğramış giysiler ve yatak takımları ile temas yoluyla bulaşmaktadır. Akarlar yaşamak ve yumurtlamak için üst cilt katmanına (epidermis) yerleşmektedir. Akarların cilt üzerinde yaptıkları bu tahribat yoğun kaşıntıya neden olmaktadır.

Yaşlı insanlar ve zayıflamış bir bağışıklık sistemine sahip olanlar, kabuklu uyuz olarak adlandırılan ve Norveç uyuzu olarak da bilinen ciddi bir kabuklu uyuz geliştirebilmektedir. Kabuklu uyuzlar, her biri yüzlerce ile binlerce akar ve yumurta taşıyan, cildi oluşturan kalın kırılgan kabuklar nedeniyle oldukça bulaşıcıdır. (1)

Akarlar türlere özgüdür, yani diğer hayvanlara bulaşan akarlar insanlara bulaşamamakta ya da tam tersi insandan hayvana geçmemektedir. Diğer akarlar türleri insanlarda ufak bir cilt reaksiyonlarına neden olabilmektedir, ancak cilt üzerinde ürememektedirler.

İnsan uyuzları tüm dünyada oldukça yaygındır ve yaş, cinsiyet, ırk ve etnik köken gözetmeksizin herkesi etkileyebilmektedir. Hastaneler, çocuk bakım merkezleri, cezaevleri ve bakım evleri gibi insandan insana yakın kişilerin bulunduğu yerlerde kolayca yayılmaktadır. Uyuz, ilaçlı kremler ve losyonlar kullanılarak tamamen tedavi edilebilmektedir. Uyuz ile ilişkili en yaygın komplikasyon, aşırı kaşıntıya bağlı olarak oluşan açık yaraların enfeksiyonudur. (2)

Uyuz (Scabies) Belirtileri
Uyuz nasıl anlaşılır? Uyuz belirtileri şunlardır:

Aşırı derecede kaşıntılı cilt (özellikle, gece boyunca kaşıntı kötüleşmektedir)
Ciltte ince, gri, düzensiz izler bırakan akar yuvaları
Ciltte küçük kırmızı kabarcıklar veya şişlikler şekilde görülen döküntüler
Koltukaltı ve kasıkta topaklar veya nodüller
Uyuz başlangıcı belirtileri öncelikle parmakların arası, dirsekler, ayağın üst yüzeyi, bel çevresi, kalça ve genital organlarda görülmektedir. Yatakta tedavi gören veya bağışıklık sistemi zayıflamış olan yaşlılar ile bebekler ve küçük çocuklarda, yüz, kafa derisi, boyun, avuç içleri ve ayak tabanlarında da uyuz gelişebilir. (3)

Uyuz (Scabies) Belirtileri detayı için bakınız



Uyuz (Scabies) Nedenleri
Uyuz neden olur? Uyuz, uyuz böceği olarak da bilinen sarcoptes scabiei isimli akarların neden olduğu, oldukça bulaşıcı bir cilt durumdur. Biriyle doğrudan, uzun süreli, cilt teması ile kolayca yayılabilmektedir. Akarın diğer bir cilde geçmesi için gerek temas süresi biraz uzundur, hızlı bir el sıkışma veya sarılma genellikle istilaya neden olmaz. Saldırı, aynı yatakta yatan eşlere ve hane halkı üyelerine kolayca geçebilmektedir. Elbiseleri, havluları ve yatak takımlarını ortak paylaşmakla da uyuzun yayılmasını kolaylaştırmaktadır. (4)

Daha fazla Uyuz (Scabies) Nedenleri için

Uyuz (Scabies) Tedavisi
Uyuz nasıl geçer? Uyuz tedavisinde ilk amaç akarlardan kurtulmaktır. Akarları öldürmek için kremler ve losyonlar kullanılmaktadır. Bu tür bir tedavinin ilk uygulamadan 7 gün sonra yumurtaların tamamen ölmesi için tekrarlanması gerekebilir. Kaşıntı ve tahriş ile uğraşmak için diğer kremler de kullanılabilmektedir.

Hala belirtiler göstermese bile, evdeki diğer aile üyelerinin de uyuz tedavisi görmeleri önerilmektedir. Evdeki herkes parazitlerin tamamen gittiğinden emin olmak için birkaç hafta boyunca kremleri uygulamaya devam edebilir. Evdeki havlular, çarşaflar ve kıyafetler de iyice yıkanmalıdır. (5)

Uyuz İçin Hangi Doktora Gidilir?



Uyuz tanısı ve tedavisi için bir cilt hastalıkları uzmanına (dermatolog) başvurabilirsiniz. (6)

Uyuz (Scabies) Tedavisi detaylı bilgi için bakınız

Uyuza (Scabies) Ne İyi Gelir?
Uyuz Bitkisel Tedavisi

Çay ağacı yağı: Çay ağacı yağı terpinen-4-ol olarak adlandırılan ve uyuza neden olan parazitleri öldürmeye yardımcı olan bir bileşik içermektedir. Ayrıca, antiinflamatuar, dezenfektan, antiseptik, antiparazitik, antibakteriyel, antifungal ve yara iyileştirici nitelikleri sayesinde uyuz tedavisinde yardımcı olur. (7)

Neem yağı: Neem yağı, uyuz da dâhil olmak üzere birçok cilt problemini tedavi etmek için kullanılan bir yağdır. Cildinizde hapsolmuş bakteri ve mantarları ortadan kaldırmaya yardımcı olan antibakteriyel ve antifungal özelliklere sahiptir. Neem yağının kokusu uyuzların çoğalmasını engellemektedir, bu da sorunun süresini kısaltmak için oldukça etkili olmaktadır. (8)



Hindistancevizi yağı: Hindistan cevizi yağı, başka bir yağ ile karıştırıldığında, uyuz akarlarını öldürmeye ve akarların üremesini önlemeye yardımcı olabilmektedir. Hindistan cevizi yağı kendi başına akarları öldürmese de, antibakteriyel ve antifungal özellikleri, kaşıntılı cildi yatıştırmakta ve ikincil cilt enfeksiyonlarının gelişmesini önleyebilmektedir. (9)

Neem yaprakları: Neem yaprakları, antibakteriyel ve antifungal özelliklerinden dolayı uyuz tedavisinde kullanılabilir. Neem yaprakları kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olur ve yalnızca birkaç gün içinde akarları temizleyebilir. (10)

Sarımsak: Sarımsak, enfeksiyona neden olan akarların temizlenmesine yardımcı olabilecek harika ve güçlü bir antibakteriyel madde içermektedir. Sarımsak, hem enfeksiyonu hafifletmeye ve enfeksiyonların geri dönmesini önlemeye hem de akarları bastırılmasına yardımcı olabilmektedir. (11)

Soğan: Soğan, uyuz için etkili olabilen kuersetin maddesini içermektedir. Bu madde, etkilenen cildinizi rahatlatmada yardımcı olabilir. Ayrıca, soğanın içindeki kükürt bileşikleri, cildinizdeki akarların ortadan kaldırılmasını sağlamaktadır. Buna ek olarak, enfeksiyonların başka cilt bölgelerine yayılmasını önleyebilmektedir. (12)

Biberiye yağı: Biberiye esansiyel yağı, antimikrobiyal olduğu için uyuz tedavisine yardımcı olabilir. Bu yağ, uyuz akarını öldürmezse de, hasarlı cildi iyileştirilmesini sağlayabilmekte ve enfeksiyonların gelişmesini önleyebilmektedir. Ayrıca, ağrı ve iltihaplanmayı hafifletebilen en iyi uçucu yağlardan biridir.



Arnavut biberi: Arnavut biberi uyuz nedeniyle oluşan kaşıntıyı hafifletebilmektedir Bunun nedeni, biberin içerdiği kapsaisin bileşiğinin cildi yatıştırma özelliğinin bulunmasıdır. (13)

Zerdeçal: Zerdeçal, hem antiseptik hem de antiinflamatuar özelliklere sahip güçlü bir bitkidir. Bu nedenle de, uyuz belirtilerini büyük oranda rahatlatan harikulade bir yöntem olabilmektedir. (14)

Aloe vera: Aloe vera bitkisi oldukça güçlü antimikrobiyal özelliklere sahiptir, bu nedenle de, uyuz, böcek ısırığı ve daha birçok cilt durumunun iyileşme sürecini hızlandırabilecek birçok doğal tıbbi avantaj sunmaktadır. (15)

Hardal yağı: Hardal yağı, uyuz için en iyi ve en etkili doğal tedavi yöntemlerinden biri olabilmektedir. Enfeksiyona neden olan cilt akarlarının olduğu enfekte bölgelere uygulandığında akarları öldürebilmektedir. (16)

Uyuz Evde Tedavi Yöntemleri



Beyaz sirke: Beyaz sirkenin asitli yapısı cildin pH seviyesine etki edebilmektedir. PH seviyesindeki herhangi bir değişikliğin akarların ölmesine neden olduğu bilinmektedir.

Eşit miktarda beyaz sirke ve suyu iyice bir kapta karıştırın.
Pamuklu bir top kullanarak, çözümü etkilenen cilde uygulayın.
Birkaç dakika bekleyin. Daha sonra ılık su ile durulayın.
Enfeksiyonla tamamen mücadele etmek için 10 ile 15 gün boyunca günde üç kez tekrarlayabilirsiniz. (17)

Çinko: Çinko doğrudan uyuzla mücadele etmemektedir, ancak mantar salgınlarını ve sekonder cilt enfeksiyonlarını büyük ölçüde önleyebilmektedir.

İki ya da üç çinko tableti ince bir toz haline getirin. Kalın bir macun yapmak için biraz su ekleyin. Daha etkili hale getirmek için biraz zerdeçal da ekleyebilirsiniz.
Macunu etkilenen cilde uygulayın. En az yarım saat süreyle veya doğal olarak kuruyana kadar bekletin.
Ilık su ile durulayın.
Uyuz belirtileri yok olana kadar günde bir kez tekrarlayın.
Aynı zamanda, ayçiçeği tohumları, tahıl ürünleri, buğday kepeği, soya fasulyesi ve diğerleri gibi çinko bakımından zengin gıdaları da daha fazla tüketebilirsiniz. (18)

Kükürt: Kükürt, uzun yıllardır farklı cilt problemlerinin tedavisi için kullanılmaktadır. Uyuz akarlarının öldürülmesine yardımcı olmak için de çok etkilidir.

Öncelikle, 1 çorba kaşığı kükürt ve 9 çorba kaşığı vazelini karıştırın.
Sonra istenilen karışımı elde etmek için iyi karıştırırsınız.
Bu karışım doğrudan etkilenen cilt bölgelerine uygulayın. Karışım akarlardan kurtulmanıza ve cildinizi iyileştirmenize yardımcı olacaktır.